Waarom ben je meegegaan met deze reis?

'Als ondernemer ben je geïnteresseerd in resultaten, kansen en risico’s. Wat levert mijn investering op? Dat wil je weten. Daarnaast vind ik wederkerigheid belangrijk. Ik wilde niet alleen iets brengen, maar ook iets leren van de mensen daar. Zij zijn ook ondernemers. Bovendien, je reist met andere ondernemers, zo kun je ook van elkaar leren en aan je netwerk bouwen.'

Wat is je het meest bijgebleven?

'Het land is rijk aan kinderen. Er zijn veel problemen: hoe voed je al die monden, hoe zorg je dat ze onderwijs krijgen, waar vind je werk voor ze? Maar ondanks alle problemen en de soms erbarmelijke omstandigheden was er een soort vrolijkheid. Mensen klagen en zeuren niet, ze aanvaarden het leven is zoals het is en maken ervan wat ervan te maken valt. En als je op bezoek komt, delen ze het beste van het beste met je, ook al hebben ze bijna niets.'

Als je zo’n veldje ziet waar de mais manshoog staat, en een veldje ernaast van een buurman met wat schamele plantjes, dan spreekt dat beeld boekdelen.

Wat heb je voor Tearfund-projecten gezien?

'Onder andere verbetering van de landbouw. Boeren leren een andere manier van voedsel verbouwen, die veel meer opbrengst geeft. Als je zo’n veldje ziet waar de mais manshoog staat, en een veldje ernaast van een buurman die deze methode nog niet gebruikt en waar wat schamele plantjes staan, dan spreekt dat beeld boekdelen.

We zagen ook allerlei initiatieven om een inkomen te creëren. Ik was erg onder de indruk van een man die een steenfabriekje heeft opgezet, voor bakstenen en dakpannen. De b-kwaliteit stenen verkoopt hij niet, maar geeft hij gratis weg aan ouderen en weduwen om een gemetseld huis te maken. Ook geeft hij één dag per maand de hele dagopbrengst aan de dorpsgemeenschap.

In zijn fabriekje verschaft deze man werk aan 25 mensen. Iemand van grote sociale betekenis in de samenleving. Daarom kan hij het zich veroorloven om zijn machines open en bloot op het land te laten staan, zonder bewaking. Niemand zal ze stelen.

Daarnaast heeft hij ook nog een kalkoenenfarm en is taxichauffeur. Hij was heel herkenbaar als iemand met een ondernemersgeest: risico’s nemen, dingen uitproberen, op je gezicht gaan, overnieuw beginnen.

Verschillende dorpen hebben een financieel project. Met een soort dorpsbank waar ze samen sparen. In een kistje met drie sloten die tegelijk opengemaakt moeten worden. Mensen waren altijd gewend het geld dat ze hebben direct op te maken, maar ze ontdekken hier dat je ook geld kunt wegleggen en er iets mee opbouwen, soms individueel, soms op dorpsniveau.

Zo is er een vrouw die een zonnepaneel heeft aangeschaft; de stroom die dat oplevert, gebruikt zij om tegen betaling mobieltjes op te laden. Iemand is een koe gaan houden voor de melk. Een vrouw heeft kippen gekocht en verkoopt nu de eieren. Iemand anders heeft een zonnepaneel gekocht en is nu met zijn LED-lamp ’s avond het enige lichtpunt in het stikdonkere dorp. Zo ontstaan dankzij het sparen initiatieven die het hele dorp ten goede komen.'

En is inderdaad de vraag beantwoord of je bijdrage wel genoeg resultaat oplevert?

'Die vraag vervaagt eigenlijk helemaal als je daar bent. Het gaat daar over heel andere dingen. Hier in Nederland gaat het over goedkeuring van je accountant, claims aan je broek, al of niet failliet gaan. Het gaat daar over leven of dood, over eten of niet eten. Mensen leven daar in directe afhankelijkheid. En je ziet dat ze ondanks de moeilijke situatie leven in vertrouwen op God. Wij zijn ook afhankelijk, ook bij ons hoeft maar weinig te gebeuren of we zitten diep in de problemen. Maar we zijn ons dat niet bewust. In een land als Oeganda dealen ze van dag tot dag met die angst. Dus als ik me nu bezorgd maak over mijn bedrijf, dan denk ik: in Oeganda weten ze vandaag niet of ze morgen eten hebben, en als zij met die onzekerheid kunnen leven, dan moet ik dat ook kunnen.'

De kerken vormen zo ongeveer de enige functionerende infrastructuur in die landen.

Vind je dat een bijdrage aan Tearfund goed besteed is?

'Jazeker. Tearfund werkt via lokale partners die de situatie ter plekke heel goed kennen en die het vertrouwen hebben van de bevolking. Zij brengen kennis en kunde aan de mensen, zodat die zelf vernieuwingen en verbeteringen kunnen brengen in hun leefsituatie. Dat is de juiste aanpak. Ik vind het een hele goede strategie om daarbij de infrastructuur van de lokale kerk te gebruiken. Als mensen toch bij elkaar komen voor een kerkdienst, vaak van heinde en verre, is dat een ideale gelegenheid om na afloop ook allerlei andere dingen over te dragen en te werken aan eenheid en samenwerking binnen zo’n gemeenschap. Tijdens mijn reizen met Tearfund heb ik gezien dat dat werkt.

Bovendien: de kerken vormen zo ongeveer de enige functionerende infrastructuur in die landen. De overheid faalt en is corrupt. In Oeganda wordt heel veel geld aan het leger uitgegeven, om de huidige president in het zadel te houden. Maar er is nauwelijks geld voor goed onderwijs en goede gezondheidszorg.

Ik heb ook gezien hoe Tearfund de projecten monitort tijdens projectbezoeken. Er wordt behoorlijk kritisch doorgevraagd en de vinger wordt goed aan de pols gehouden. Daar heb ik vertrouwen in.'