Alexander slaat bruggen tussen witte en zwarte levens

Door zijn aderen stroomt Jamaicaans en Brits bloed. Alexander McLean stamt af van slavenhouders én slaven. Hij is daarmee het levende bewijs dat het mogelijk is om bruggen te slaan tussen witte en zwarte levens. Met zijn stichting Justice Defenders probeert Alexander het systeem van raciale ongelijkheid bij de kern aan te pakken. 'Als je goed kijkt, zie je hoe onze systemen de één helpen, terwijl ze de ander tegenwerken.'

Alexander wordt geboren als zoon van een Jamaicaanse vader en een Britse moeder. 'Toen ik 9 jaar was, zag ik een foto van een zwarte man in gestreept gevangenisuniform, omringd door witte mannen die hem vasthielden met leren riemen. Ik zal het nooit vergeten. Net als het verhaal van de 14-jarige, zwarte jongen genaamd George Stinney die werd veroordeeld voor het vermoorden van twee witte meisjes. Hij bekende in ruil voor een ijsje en de kans om naar huis te gaan. George was te klein voor de elektrische stoel en moest op een Bijbel gaan zitten, zodat zijn hoofd de elektroden konden bereiken.'

Ogen die er niet toe doen

Behalve dat ze arm en zwart waren, hadden deze twee mensen nog iets gemeen: hun verslagen blik. 'Er zat geen leven in hun ogen. Pupillen waren vervangen door een doffe leegte. Diezelfde blik zag ik bij talloze gevangenen in Afrika. Maar die blik zie ik ook bij mannen, vrouwen en kinderen over de hele wereld die niet fysiek achter tralies zitten, maar gebukt gaan onder de last van systemisch racisme. Onderdrukt in hun vermogen om volledig te leven, door bepaalde wetten en systemen. Ogen die er niet toe doen. Zonder hoop. Zonder verbinding. Geen recht en geen vrede.'

Als hij het nieuws over de dood van de Afro-Amerikaanse George Floyd en de daaropvolgende Black Lives Matter beweging volgt, huilt hij. 'Ik zie een land dat is gesticht op idealen als vrijheid en gelijkheid, dat is verwikkeld in gevechten van politiegeweld, massale opsluiting en systemisch racisme. Maar de problemen die in Amerika zo duidelijk zichtbaar zijn, spelen net zo goed hier in het Verenigd Koninkrijk, en in de rest van de wereld. Rassenonderdrukking is een onzichtbaar web. Maar als je goed kijkt, zie je dat haar structuur onze rechtssystemen, regeringen en levenswijze ondersteunt. Dan zie je hoe onze systemen de één helpen, terwijl ze de ander tegenwerken.'

Veel dingen kun je enkel zien door ogen die hebben gehuild.

De slavendrijver en de slaaf

Als zoon van een Jamaicaanse vader en Britse moeder is Alexander het levende bewijs dat het mogelijk is om bruggen te slaan. 'Kijk maar naar mijn DNA. Ik ben een afstammeling van slaven en slavenhouders. Van degenen die grote misdaden hebben begaan en degenen die daaronder leden. Zoals mijn eigen DNA aantoont, denk ik dat het mogelijk is om onze levens te veranderen in bruggen. Om manieren te vinden om te verbinden, opnieuw te combineren, achter te laten wat ons niet heeft gediend en vooruit te gaan op een radicaal nieuwe manier.'

Als hij tijdens een tussenjaar in Oost-Afrika ziet hoe onrechtvaardig Oegandese gevangenen worden behandeld, zet hij het ‘African Prisons Project’ op, dat later overvloeit in ‘Justice Defenders’, met als doel het verbeteren van gezondheidsfaciliteiten in gevangenissen en het onderwijzen van gevangenen over de wet. “Dat betekent dat wij mensen trainen op de meest onmogelijke plekken. Mensen vragen mij vaak waarom we mensen achter de tralies trainen en onderwijzen over wetten en recht, in plaats van simpelweg advocaten naar de gevangen te sturen. Dan antwoord ik met de woorden van Sint Oscar Romeo: ‘Er zijn veel dingen die enkel kunnen worden gezien door ogen die hebben gehuild.’ Het ontmantelen van de draden van onrecht moet van binnenuit gebeuren, juist door degenen met de minste macht.'

De bewaker die feestviert met de gevangene

Justice Defenders traint mensen aan weerszijden van het gangpand. Gevangen en bewakers, verdachten, politieagenten, dagloners, advocaten en rechters. Zodat weerloze mensen en gemarginaliseerde groepen, verdedigers van recht worden. 'Onlangs kreeg ik via WhatsApp een video van ons team in Kenia doorgestuurd. Een vrouw genaamd Susan zat in gevangenisuniform achter een computer in een plastic stoel. Via een virtuele hoorzitting sprak de rechter haar vrij van de aanklacht wegens moord. Na vijf jaar voorarrest, mocht ze de gevangenis verlaten. Ze huilde van vreugde en opluchting. Terwijl medegevangenen op de binnenplaats in gejuich uitbarstten, werd Susan omhelsd door een vrouwelijke gevangenisbewaker. Dezelfde persoon die haar bewaakte, vierde nu feest met haar.'

Daarmee bewijst Justice Defenders elke dag opnieuw dat waar relaties tussen verschillende mensen ontstaan, verbinding, mededogen en herstel mogelijk is, concludeert Alexander. 'Als we daarbij ook het mantra van ‘radicale integratie’ ter harte nemen, kunnen we stemmen die normaal gesproken worden gedempt, laten verheffen. Bijvoorbeeld door als werkgever mensen uit ongeziene gemeenschappen aan te nemen. Of door mensen uit verschillende lagen van de bevolking met elkaar in gesprek te laten komen. Zodat we elkaar niet tegenwerken, maar als gemeenschappen samen kunnen gaan zoeken naar veiligheid en gerechtigheid.'

Tearfund ondersteunt Alexander met het Inspired Individuals-programma. Inspired Individuals zijn pioniers en sociale ondernemers met een sterke visie. Samen met kerken strijden ze tegen armoede en onrecht, en zijn ze in staat om mensenlevens te veranderen.

Diversiteit

Het karakter van God is zichtbaar in de veelkleurigheid en diversiteit van de schepping. Pas als iedereen volop meedoet en er geen uitsluiting meer is, kunnen mensen hun volle potentieel realiseren.

Lees meer »